بررسی موردی بارش منطقه تهران متأثر از آلودگی ذره‌ای

در این پژوهش، ارتباط فرایند بارش با آلودگی ذره‌ای در کلان‌شهر تهران بررسی شده است. این بررسی از دیدگاه پژوهشگران هواشناسی و محیط زیست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تأثیر آلاینده‌های ذره‌ای بر فرایند بارش در مناطق گوناگون تهران اعم از شمال (اقدسیه)، شمال غرب (ژئوفیزیک)، شرق (سرخه‌حصار)، غرب (مهرآباد) و به مرکزیت ایستگاه بازار بررسی شده است. این بررسی‌ها به دو صورت: در روزهای آلودگی در حد مطلوب (آلاینده‌های ذره‌ای کمتر از 100) و نامطلوب (آلاینده‌های ذره‌‌ای بیش از 100) در فصل‌های گرم و سرد در یک دوره 5 ساله (1999 تا 2003) صورت گرفته است. بررسی نقشه‌های هم‌باران‌- هم‌آلاینده، برای هر رویداد بارش در شرایط نامطلوب در فصل گرم و سرد روشن می‌سازد که با پخش آلودگی از مرکز شهر به سمت شمال شهر و در نتیجه کاهش غلظت آلاینده‌های ذره‌ای، بارش از مرکز شهر به سمت شمال شهر طی روز افزایش می‌یابد. میانگین کل بارش در ایستگاه‌های شمال شهر، به دلیل ارتفاع بیشتر، نسبت به مناطق مرکزی و غربی و شرقی بیشتر است. این میانگین‌‌ها در روزهای نامطلوب، از غرب به شرق کاهش و در روزهای مطلوب افزایش می‌یابد. روند بارش در هر ایستگاه در فصل گرم و سرد در شرایط مطلوب افزایشی و در شرایط نامطلوب کاهشی است. از انطباق داده‌ها در روزهای مطلوب و نامطلوب و در فصول گرم و سرد می‌توان به وضوح مشاهده کرد که تا حد شرایط مطلوب با افزایش آلودگی، روند بارش نیز افزایش می‌یابد، که این احتمالاً به دلیل فرایند بارورسازی غیرعمدی ابر است. در شرایط نامطلوب با افزایش آلودگی و افزایش غلظت هسته‌های میعان ابر، روند بارش کاهشی می‌شود که این احتمالاً در اثر فرایند فرابارورسازی ابر است. در فصول گرم در اکثر ایستگاه‌ها میزان بیشینه بارش در شرایط مطلوب و نامطلوب اندکی بیشتر از فصول سرد سال است که علت عمده آن ضخامت بیشتر ابرها در فصول گرم و شدت بارش بیشتر از آنها است.